Stukken gras schieten omhoog uit de zandgrond. Hier en daar liggen verdwaalde en verkleurde maïskolven die zijn overgebleven na het oogsten. Stengels waar ze aangroeiden, staan nog dapper overeind. Dit terrein, naast de A12 in Arnhem, is nu nog akkerland. Binnenkort is het een oase van rust, als dit land is omgevormd tot een grote islamitische natuurbegraafplaats.
Bo van Geijn 15-01-22, 20:20
En dat is uniek in Nederland: nergens is nog een volledig islamitische natuurbegraafplaats met 16.000 graven te vinden waar blijvende grafrust zal heersen. Een grote wens van de moslimgemeenschap komt daarmee uit. Volgens Khaled Mouhouti van moskeegenootschap Islamitische Begraafplaatsen Nederland (IBN), een van de initiatiefnemers van het plan, zijn er elders in het land wel moslimbegraafplaatsen met blijvende grafrust. Maar die raken snel vol.
Veel moslims moeten daardoor uitwijken naar het land van herkomst. Door de coronacrisis is dat niet altijd mogelijk. Daarnaast is er een groep die liever in Nederland wordt begraven. In plaats van in een ver land waar de wortels van de eerdere generaties zich bevinden. ,,Er wonen ongeveer een miljoen moslims in Nederland. Vele generaties moslims hebben hun roots hier. Naast de Marokkaanse en Turkse moslimgemeenschap ook bijvoorbeeld de Surinaamse, Somalische en Bosnische gemeenschap. Daarnaast is er een aanzienlijke groep zonder migratieachtergrond die liever in Nederland wordt begraven, zoals de bekeerlingen. Ik ook. Ik ben hier naartoe gekomen toen ik drie jaar was. Ik woon al bijna 45 jaar in Arnhem. Mijn roots zijn hier. Ik wil hier worden begraven,” vertelt Mouhouti.
Islamitische richtlijnen
De islamitische richtlijnen die op de nieuwe begraafplaats gelden, zorgen ervoor dat deze er anders uitziet dan andere Nederlandse natuurbegraafplaatsen. Daar ontfermt de natuur zich over het graf, maar op de islamitische begraafplaats wordt nauwlettend in het oog gehouden dat er niet over de graven kan worden gelopen en de ligging is heel belangrijk: ,,Je hebt mooie gelijke stroken waar paden tussen lopen. Je ligt met je gezicht richting Mekka, het zuidoosten,” legt Mouhouti uit. De graven krijgen volgens hem een sobere inrichting: ,,Het is een ophoging, een soort van gras of mos, zodat je duidelijk kunt zien dat er iemand ligt. Vervolgens ligt er een kleine grafsteen waarop je ziet wie daar ligt. Dan is het herkenbaar voor nabestaanden voor nu en later wie daar liggen. En er zijn richtlijnen dat het een rustplek is. Er zijn geen tierelantijnen.”
Positieve boost voor de biodiversiteit
Om de plannen te realiseren heeft IBN de handen ineengeslagen met natuurontwikkelaars. Het 7 hectare tellende gebied in de buurt van knooppunt Waterberg en het Postillion Hotel, gaat een combinatie van begraven en natuurontwikkeling kennen: ,,We willen grasland, heide creëren en er bomen neerzetten. Op termijn wordt het een soort open boslandschap zodat we de biodiversiteit daar goed kunnen stimuleren. We willen ook een vijvertje of sloot, zodat we er ook water kunnen krijgen. Wat ook weer positief is voor de biodiversiteit,” zegt Iman Stratenus namens de natuurontwikkelaars. Daarnaast komt er een paviljoen waar mensen worden ontvangen of bijvoorbeeld een gebed kunnen doen.
Een kenmerk van islamitische begraafplaatsen is, dat ze blijvend moeten worden onderhouden. Als de natuur ongeremd zijn gang kan gaan, ligt verwildering op de loer. Daar is volgens Stratenus rekening mee gehouden. De bedoeling is dat er een fonds komt waarmee moskeegenootschap IBN het gebied kan onderhouden: ,,Ze laten het niet aan het lot over zo van: we zien wel. Er moet een fonds worden opgebouwd. In dat fonds moet voldoende kapitaal zitten om het netjes als natuur te blijven beheren.”
Moscowa wacht de ontwikkelingen af
Terwijl de auto’s op de achtergrond voorbijrazen en vogels hun best doen om boven het geluid uit te komen, is begraafplaats Moscowa een aantal kilometer verderop op de hoogte van de plannen. Daar worden graven voor dertig jaar uitgegeven. Die periode kan worden verlengd. Moscowa kent ook een islamitisch gedeelte: ,,Wij hebben er kennis van genomen dat het gaat gebeuren. Op onze begraafplaats is eind mei van het vorig jaar een nieuw islamitisch grafveld in gebruik genomen. Wij wachten de ontwikkelingen af”, zegt Theo de Natris van Moscowa.
Ondertussen verwacht Mouhouti dat moslims de nieuwe begraafplaats zullen weten te vinden. Het doel is om dit jaar nog de eerste mensen te begraven. ,,Als we dit nu realiseren, zal je zien dat heel veel moslims zeggen: ‘ik denk helemaal niet meer aan Marokko, Turkije of waar het ook mag zijn. Maar nee, ik wil hier worden begraven’.”
De initiatiefnemers hopen met hun nieuwe voorziening voor lange tijd in de behoefte te kunnen voorzien. ,,Je geeft de regio Arnhem min of meer de garantie dat ze tientallen jaren vooruit kunnen om hier te begraven. Alle moslims uit de regio zouden hier kunnen worden begraven.”